نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1
دانشجوی دکتری، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
2
استاد، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
3
دانشیار، گروه مهندسی صنایع، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
چکیده
مقدمه و اهداف: سیستم کار کارگاهی منعطف یکی از پرکاربردترین سیستمهای زمانبندی، در محیطهای تولیدی است که به علت کاربردهای متنوع در سیستمهای تولیدی همواره موردتوجه پژوهشگران این حوزه بوده است. در تعداد زیادی از پژوهشهای این حوزه فرض شده است که زمانهای پردازش، مقداری ثابت و از پیش مشخص شده هستند. حال آنکه در شرایطی و بر اثر پدیده زوال، زمانهای پردازش عملیات افزایش مییابند و پس از اجرای فعالیتهای تعمیرات و نگهداری با نام RMA، زمانهای پردازش به زمانهای نرمال اولیه کاهش مییابند. موضوع پژوهش حاضر، بررسی سیستم کار کارگاهی منعطف با درنظرگرفتن سیاست رد کارها و منابع دوگانه محدود انسان ـ ماشین و پیادهسازی فعالیتهای تعمیرات و نگهداری RMA است.
روشها: هدف از حل مسائل زمانبندی کار کارگاهی منعطف، یافتن تخصیص هر عمل به یک ماشین و یک کارگر از میان مجموعه ماشینها و کارگران قابل، به نحوی است که توالی عملیات بر روی ماشینآلات بهینه شود. برای این منظور یک مدل ریاضی بر اساس رویکرد برنامهریزی خطی عدد صحیح مختلط منعطف توسعه داده شده است. مروری بر مطالعات پیشین نشان میدهد که مسئله با مفروضات فوقالذکر در زمره مسائل NP-hard ردهبندی شدهاند؛ بنابراین استفاده از روشهای فراابتکاری برای دستیابی به جواب اجتنابناپذیر است. برای این منظور از روش فراابتکاری جستوجوی همسایگی متغیر، شبیهسازی تبرید و الگوریتم ترکیبی ایندو برای حل مسئله استفاده شده است.
یافتهها: در این پژوهش، 20 زیرمسئله موردبررسی قرار گرفته است که بر اساس اندازه، به سه دسته کوچک، متوسط و بزرگ دستهبندی میشوند. ویژگیهای هر مسئله موردبررسی بر اساس پارامترهایی نظیر تعداد کارها، تعداد ماشینآلات، تعداد کارگران، مجموع کل تعداد عملهای کارها و تعداد باکتها مشخص شده است. برای حل این مسئله از روشهای فراابتکاری جستوجوی همسایگی متغیر، شبیهسازی تبرید و ترکیب این دو، استفاده شده است؛ همچنین هفت ساختار تولید همسایگی بر پایه تغییر در ماشینها و کارگران تخصیصیافته به هر عمل، تعویض عملها و کارها، اجرا و یا عدماجرای فعالیتهای تعمیرات و نگهداری RMA و درنهایت رد/ پذیرش کارها ایجاد میشود. این ساختارهای همسایگی با هدف جستوجوی بهتر فضای جواب مسئله در روشهای فراابتکاری، مورداستفاده قرار گرفته است. ساختار تولید جوابهای جدید بهصورتی است که ضمن مراعات الزامات سیستم کار کارگاهی منعطف، همواره جوابهای موجه تولید میشود. پارامترهای روشهای فراابتکاری با استفاده از روش تاگوچی تنظیم شدهاند و بهعنوان نمونه، پارامترهای مرتبط با روش فراابتکاری جستوجوی همسایگی متغیر و شبیهسازی تبرید گزارش شده است که مشتمل بر پارامترهای دمای اولیه، تعداد جستوجوهای همسایگی و شمارنده تکرار حلقه ارتعاش است. در ادامه نتایج حاصل از اجرای روشهای فراابتکاری مقایسه قرار گرفته و در خصوص مسائل کوچک، با مقدار جواب دقیق بهدستآمده مقایسه شده است.
نتیجهگیری: در خاتمه، نتایج حاصل از حل 20 زیرمسئله از طریق سه روشهای فراابتکاری جستوجوی همسایگی متغیر، شبیهسازی تبرید و روش ترکیبی این دو، با استفاده از روشهای آماری مقایسه شده است و نتایج حاکی از آن است که روش ترکیبی شبیهسازی تبرید و جستوجوی همسایگی متغیر، عملکرد بهتری در حل این مسئله داشته است.
کلیدواژهها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Flexible Job Shop Scheduling with Job Rejection Policy and Rate-Modifying Preventive Maintenance Activities
نویسندگان [English]
-
Mohammad Ali Nikouei
1
-
Maghsoud Amiri
2
-
Seyyed Mohammad Ali Khatami Firouz Abadi
2
-
Mehdi Yazdani
3
1
Ph.D. Candidate, Department of Industrial Management, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
2
Professor, Department of Industrial Management, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.
3
Associate Professor, Department of Industrial Engineering, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
چکیده [English]
Introduction: The flexible job shop system is one of the most widely used scheduling systems in production environments, consistently attracting researchers' attention due to its diverse applications. Many studies in this field assume fixed and predetermined processing times. However, processing times can increase due to the deterioration effect, and after implementing rate-modifying activities (RMA), these times return to their original values. This study examines the flexible job shop scheduling system, considering job rejection policies, dual resource constraints (human and machine), and RMA maintenance activities.
Methods: The objective of flexible job shop scheduling is to assign each operation to a machine and a worker from a set of eligible machines and workers in a way that optimizes the sequence of operations on the machines. A mathematical model based on the mixed-integer linear programming approach was developed for this purpose. Literature review classifies the problem with the stated assumptions as NP-hard, making the use of meta-heuristic methods essential for finding near-optimal solutions. Thus, Variable Neighborhood Search (VNS), Simulated Annealing (SA), and a combined VNS-SA algorithm were employed to solve the problem.
Results and discussion: Twenty sub-problems were analyzed, categorized into small, medium, and large-sized problems. The characteristics of each problem were defined by parameters such as the number of jobs, machines, workers, total operations, and buckets. Meta-heuristic methods, including VNS, SA, and their combination, were utilized to solve the problem. Seven neighborhood structures based on changes in assigned machines and workers, operation and job replacements, execution of RMA activities, and job acceptance/rejection were developed to enhance solution space exploration. The solution generation structure ensures feasibility within the flexible job shop system's requirements. The parameters of the meta-heuristic methods were tuned using the Taguchi method. Parameters related to the combined VNS-SA algorithm, such as initial temperature, number of neighborhood searches, and shake procedure counter, were reported. The results of the meta-heuristic methods were compared, and for small-sized problems, they were also compared with exact solutions.
Conclusion: The results of the twenty sub-problems solved using the three meta-heuristic approaches were compared statistically. The combined method of simulated annealing and variable neighborhood search showed superior performance in solving the problem.
کلیدواژهها [English]
-
Deterioration Effect
-
Dual Resource Constraint
-
Flexible Job Shop
-
Job Rejection
-
Preventive Maintenance