تخمین و ارزیابی کارایی فنی شرکت‌های پتروپالایش بورسی: رویکرد تحلیل پوششی‌ داده‌های بوت‌استرپ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران.

2 استادیار، گروه اقتصاد، واحد فیروزکوه، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزکوه، ایران.

10.48308/jimp.2024.236334.1566

چکیده

صنعت پتروشیمی در ایران، به عنوان یکی از صنایع پرچم‌دار، جایگاه بسیار پررنگی در اقتصاد کشور داشته و سهم قابل توجهی محصول به صنایع پایین دست خود عرضه می‌کند. از این رو، هدف این مقاله تخمین و ارزیابی کارایی فنی 21 شرکت پتروپالایش بورسی در دوره 1402-1397 می‌باشد. بدین منظور، از روش تحلیل کارایی ناپارامتریک شعاعی(کارایی دبرو-فارل) و غیرشعاعی(کارایی راسل) تحت فناوری‌های بازدهی ثابت، بازدهی غیرفزاینده و بازدهی متغیر استفاده گردید. هم‌چنین به علت برخی محدودیت‌ها در روش‌های شعاعی، کارایی فنی تصحیح‌شده تورش با استفاده از تحلیل پوششی داده‌های بوت‌استرپ نیز برآورد شد. نتایج بخش نخست مقاله نشان داد پتروشیمی تندگویان در هر حالت بازدهی ثابت، متغیر و غیرفزاینده و پتروشیمی‌های زاگرس و فناوران در حالت بازدهی متغیر از کارایی دبرو- فارل برخوردارند؛ اما 18 شرکت‌ دیگر ناکارا هستند. یافته‌های نمرات کارایی فنی تصحیح‌شده تورش در هر سه بوت‌استرپ همگن، ناهمگن و زیرنمونه‌گیری حکایت از آن داشتند که هیچ یک از 21 شرکت پتروپالایش از کارایی فنی برخوردار نیستند و این یعنی تخمین‌های کارایی شعاعی و غیرشعاعی از بیش‌برآوردی رنج می‌برند. هم‌چنین باید بیان داشت هیچ یک از شرکت‌های پالایشی از نظر کارایی فنی، وضعیت مناسبی ندارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Estimating and Evaluating the Technical Efficiency of Listed Petrochemical Companies: The Bootstrap-DEA Approach

نویسندگان [English]

  • Mohammadjavad Samieifard 1
  • Mehdi Fathabadi 2
  • Masood Soufi Majidpour 2
  • Saleh Ghavidel Doostkouei 2
1 Ph.D. Student, Department of Economics, Firoozkooh Branch, Islamic Azad University, Firoozkooh, Iran.
2 Assistant professor, Department of Economic, Firoozkooh Branch, Islamic Azad University, Firoozkooh, Iran.
چکیده [English]

The petrochemical industry in Iran, as one of the substantial industries, has a very strong position in the country's economy and supplies a considerable share of products to its downstream industries. Therefore, the purpose of this article is to estimate and evaluate the technical efficiency of 21 petrochemical companies in the period of 2018-2023. For this purpose, non-parametric radial (Debro-Farrell efficiency) and non-radial (Russell efficiency) efficiency analysis methods were used under constant, non-increasing and variable return to scale technologies. Also, due to some limitations in radial methods, bias corrected technical efficiency was also estimated using bootstrap data envelopment analysis (DEA). The results showed that Tondgoyan company in constant, variable and non-increasing return to scale technologies and Zagros and Fanavaran companies have Debro-Farrell efficiency in variable return to scale technology; But 18 other companies are inefficient. The findings of bias corrected technical efficiency scores in all three homogeneous, heterogeneous and subsampling bootstraps indicated that all of petrochemical companies have no technical efficiency, and this means that radial and non-radial efficiency suffer from overestimation. It should also be stated that refining companies aren’t in a good situation in terms of technical efficiency

کلیدواژه‌ها [English]

  • Technical Efficiency
  • Bootstrap
  • Data Envelopment Analysis
  • Petrochemical